Girişim Özeti

Nedir: Verdiğine İyi Bak!
Bireylerin ekonomik ve sosyal haklarını bilmesi ve benimsemesi için, devlete ne kadar vergi verdiklerinin ve bu vergilerin tam olarak hangi kalemlere harcandığının şeffaf bir şekilde ortaya konulması çok önemlidir. Türkiye’deki karmaşık vergi sistemi ve dolaylı vergilerin kolay hesap edilememesinden dolayı vatandaşların çoğu devlete ne kadar vergi verdiklerini bilmezler. Devlete ne kadar vergi verdiğini bilmeyen bireylerin, devletten ne kadar hizmet almaları gerektiğini bilmeleri de beklenemez. Böylece toplumun hesap sorabilme kabiliyeti azalır, şeffaf ve hesap verilebilir bir toplum sözleşmesinden söz edemeyiz.

Verdiğine İyi Bak projesi ile vatandaşların vergi konusundaki farkındalıklarını yükseltmeyi hedefledik. Bu bağlamda Türkiye’de ilk defa yapılan kullanıcı dostu bir websitesi üzerinden insanların dolaylı ve dolaysız vergilerini hesaplıyor, sosyal medya paylaşımlarıyla konuya ilgilerini artırmayı amaçlıyoruz

Türkiye’deki vergi sistemin herkesin anlayabileceği kadar basit olmaması veya vergi konusunun çoğu kişi için sıkıcı bir konu olması gerçeklerini kabul ediyor ve bu konuları herkesin sorunu yapmaya çalışıyoruz. Amacımız, insanların verginin devletin finansmanı olduğunu ve bu finansmanın da kendi emekleri ile ceplerinden çıkan para olduğunu bilmeleridir. Proje, vergi ödeyen herkesin sorunudur ve kimseyi dışlamaz.

Verdiğine İyi Bak Nasıl Çalışır?
Verdiğine İyi Bak bir online vergi hesaplama platformu. 3 modülden oluşuyor:

1. Modül: Gelir Vergisi

Kullanıcılar gelirleri üzerinden alınan vergileri öğrenebilmek için, gelir miktarlarını aylık olarak giriyorlar.

2. Modül: Tüketim Üzerinden Alınan Vergiler

8 kalem üzerinden harcama verileri hesaplanıyor. Bu kalemleri, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler, haberleşme, giysi ve ayakkabı, konut, ulaşım, eğitim ve sağlık olarak sıralayabiliriz. Kullanıcılar her bir kalem için aylık harcamalarını giriyorlar ve sistem bu ilk iki adım üzerinden verilen bütün vergilerin hesaplamasını yapıyor.

3.Modül: Nereye Harcanıyor?

İlk 2 adımdan gelen verilerle kullanıcının yıllık (dolaylı ve dolaysız) verdiği vergi miktarını hesaplıyor ve vermiş olduğu bu vergiyi devletin fonksiyonel olarak nerelere harcadığını gösteriyor. Bu adımda aynı zamanda kişisel ‘Vergi Özgürlüğü Günü’ ve kullanıcının devlete vergi ödemek için bir yılda kaç gün çalıştığı hesaplanıyor.
Verdiğine İyi Bak’ın en önemli önceliği objektif ve net olmasıdır. Verilen bilgilerin kaynakları belli ve verilen tüm bilgileri herkesin anlayabileceği bir dilde yazıyoruz. Proje aynı zamanda şeffaflık ve hesap verilebilirlik (kısaca denge ve denetleme) unsurunun bir yardımcısı olduğu için kendi içinde de bu konulara dikkat eder. Bütün fon kaynaklarımız ve partnerlerimiz açık bir şekilde belirtilmiştir ve hesaplamalarda nasıl yöntemler kullandığımız yasal açıklama kısmında yazmaktadır. Proje ekibimizde bu projeye emek vermiş genç arkadaşlarımızın yanında Prof. Dr. Nurettin Bilici, Prof. Dr. Süreya Sakınç, Dr. Balca Çelener, Ozan Bingöl, Dr. Şükran Akpınar gibi alanında uzman akademisyenler bulunmaktadır.

İş Modeli

Bu sabah uyandınız, işe gitmek için hazırlanıyordunuz. Uyanmak için yüzünüzü yıkadığınız sudan alınan vergi % 20 kadardı. Güne daha yeni başladınız. Giyindiniz, evden çıkmak üzeresiniz. Bu arada dışarı çıkarken giydiğiniz o ayakkabı için de %8 oranında vergi ödemiştiniz. Hava soğuk, malum trafik de cabası... Radyoyu açtınız ve benzine ödediğiniz yaklaşık % 61 oranındaki vergi yetmiyormuş gibi, öndeki araba asla hızlı gitmiyor ve yeşil ışıklar maalesef sizde kırmızı oluyor.

Şu an bu yazıyı okurken nerede olduğunuzu bilmiyoruz ama şundan eminiz; bulunduğunuz yerde içtiğiniz kahveden veya çaydan alınan vergi oranı % 8, soğuk meşrubat tüketiyorsanız KDV dışında birde maktu ÖTV vergisi ödüyorsunuz, evinizde ısınmak için yaktığınız doğalgaz için ödediğiniz vergi ve kullanım bedeli % 23,8’dir. Peki bu yazıyı okumadan önce bütün bu vergi yükünün farkında mıydınız?